Αντιαναπτυξιακό μέτρο η μείωση των μισθών

[ Του ΘΑΝΑΣΗ ΖΕΚΕΝΤΕ ]

Από το 2010 που η ελληνική οικονομία εντάχθηκε σε Μνημόνια έχουν γίνει αλλεπάλληλες μειώσεις μισθών. Μέσω νόμων και της περίφημης Πράξης Υπουργικού Συμβουλίου της κυβέρνησης Παπαδήμου περιορίστηκαν οι συλλογικές διαπραγματεύσεις και αποδομήθηκε τμήμα των εργασιακών σχέσεων. Ο κατώτατος μισθός μειώθηκε σημαντικά, ειδικά για τους νέους κάτω των 25 ετών. Οι ωριμάνσεις πάγωσαν, τα περισσότερα επιδόματα καταργήθηκαν, στους δημοσίους υπαλλήλους καταργήθηκε ο 13ος και 14ος μισθός. Η επιχειρηματολογία του ΔΝΤ για τη μείωση του μισθολογικού κόστους ήταν η μείωση του κόστους παραγωγής και η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών επιχειρήσεων, ώστε να τονωθούν η παραγωγή και οι εξαγωγές. Παράλληλα με τη μείωση των μισθών προωθήθηκε η αύξηση όλων των άμεσων και έμμεσων φόρων με αποτέλεσμα το κόστος πρώτων υλών, ενέργειας, μεταφοράς, χρηματοδότησης και υποστηρικτικών υπηρεσιών των επιχειρήσεων να αυξηθεί, εξουδετερώνοντας την όποια μείωση από το κόστος μισθοδοσίας. 

Στην πράξη οι εργαζόμενοι έχασαν πάνω από το 30% του διαθέσιμου εισοδήματος τους λόγω των μειώσεων στις ονομαστικές αποδοχές και των αυξήσεων στους φόρους. Το ποσοστό αυτό κέρδισαν αφενός οι επιχειρήσεις, για να το χάσουν με τη σειρά τους λόγω της αύξησης του μη μισθολογικού κόστους παραγωγής, και αφετέρου το δημόσιο για να μειώσει το δημοσιονομικό έλλειμμα και να αποπληρώσει τοκοχρεολύσια. Οι ελληνικές επιχειρήσεις δεν επωφελήθηκαν από τη μείωση των μισθών. Αντίθετα μειώθηκε σημαντικά η εγχώρια ζήτηση με αποτέλεσμα πολλές μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις και αυτοαπασχολούμενοι να βρεθούν χωρίς δουλειά. Η μείωση των μισθών στο βαθμό που δεν συνδυάστηκε με σημαντικές επενδύσεις για να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας ήταν αναπόφευκτο πως δεν θα οδηγούσε πουθενά, παρά μόνο στην όξυνση της ύφεσης, όπως και τελικά έγινε.

Το ΔΝΤ επιμένει στη θέση του για περαιτέρω μείωση του κατώτατου μισθού, κατάργηση των τριετιών και αύξηση του ορίου απολύσεων από 5% σε 10%. Οι προτάσεις του είναι αποσπασματικές και αντιαναπτυξιακές, γιατί όπως έχει αποδειχθεί στην πράξη η μείωση του μισθολογικού κόστους δεν βοηθά την ελληνική οικονομία η οποία στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στην εγχώρια ζήτηση. Το μεγαλύτερο κομμάτι των χαμηλών μισθών διοχετεύεται στην κατανάλωση, κυρίως τροφίμων και υπηρεσιών στέγασης, δηλαδή αγαθών και υπηρεσιών που προσφέρονται εγχώρια, χωρίς να επηρεάζουν σημαντικά τις εισαγωγές. Η περικοπή των χαμηλών μισθών θα έχει ισόποση απώλεια εισοδήματος για επιχειρήσεις και ιδιώτες στην Ελλάδα.

Η πλήρης φιλελευθεροποίηση των εργασιακών σχέσεων στην Ελλάδα σε συνδυασμό με την όξυνση της ανισοκατανομής του εισοδήματος, η οποία έχει ενταθεί στα χρόνια της κρίσης, είναι δεδομένο πως θα οδηγήσει μέσω της συνεχιζόμενης μείωσης της ζήτησης σε ασφυξία τις μικρές ελληνικές επιχειρήσεις που δεν έχουν εξωστρέφεια και εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την εγχώρια ζήτηση. Το ελληνικό παραγωγικό μοντέλο είναι ιδιαίτερο και διαφορετικό από το παραγωγικό μοντέλο των αναπτυγμένων οικονομιών της Δύσης. Στηρίζεται σε πολύ μικρές επιχειρήσεις που δεν έχουν αναπτύξει καινοτομία ή υψηλή τεχνολογία. Η ελληνική επιχειρηματικότητα πρέπει να μετασχηματιστεί και να εκσυγχρονιστεί, αλλά ώσπου να γίνει αυτό πολιτικές που μειώνουν συνεχώς τη ζήτηση, μέσω της μείωσης των μισθών, την απειλούν με εξαφάνιση.

Το μισθολογικό κόστος στην Ελλάδα είναι ήδη πολύ χαμηλό σε σχέση με το κόστος ζωής στη χώρα. Η περαιτέρω μείωση του θα οδηγήσει σε κοινωνική αναστάτωση και ενδεχομένως πολιτική αστάθεια. Η χώρα χρειάζεται σταθερότητα, ασφάλεια, σχέσεις εμπιστοσύνης μεταξύ κυβέρνησης, επιχειρήσεων και εργαζομένων. Είναι σε όφελος της ελληνικής οικονομίας να διατηρηθεί το επίπεδο αποδοχών και ανευρεθούν άλλοι τρόποι ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών επιχειρήσεων, όπως η μείωση του κόστους χρηματοδότησης ή κίνητρα ενοποίησης των πολύ μικρών επιχειρήσεων, ώστε να επιτευχθούν οικονομίες κλίμακας και να αναπτυχθεί η εξωστρέφεια τους. 

  Θανάσης Ζεκεντές

- Μέλος της Συνέλευσης των Αντιπροσώπων

  του Οικονομικού Επιμελητηρίου της Ελλάδος

- Γενικός Γραμματέας

  του Πανελλήνιου Συλλόγου Εργαζομένων ΟΤΕ