Ο «ΚΑΠΕΤΑΝ ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ» και «ΤΟ ΛΗΜΕΡΙ»

[ Του Μπάμπη Μώκου ]

Πλησιάζει η ημέρα της επετείου της ιστορικής ανατίναξης της Γέφυρας του Γοργοπόταμου. Σκέψεις και θύμησες γυρω από την ανεπανάληπτη εκείνη στιγμή-χρονικό της εθνικής μας αντίστασης. 

Αναπολήσεις και στάση του μυαλού για όσα μου είχαν διηγηθεί,ο πατέρας μου, άνθρωποι συγγενείς, φίλοι, άνθρωποι ηλικιωμένοι, τώρα ελάχιστοι ζωντανοί και οι περισσότεροι «φευγάτοι». Κάθομαι στα Αλεπόσπιτα (Γοργοπόταμο) -είναι το χωριό της μάνας μου- και αναλογίζομαι κάτω απ’τη γέφυρα, το μέγεθος, τη σημασία, τη σπουδαιότητα της πιο περήφανης αντιστασιακής ελληνικής πράξης του νεότερου ελληνισμού.

  

Αρης, Ζέρβας, Καπετάν Λάμπρος, Παπαχρήστος, Μυριδάκης και άλλοι λαμπροί πατριώτες –κατά τις διηγήσεις του πατέρα μου- ήρωες πραγματικοί που στιγμή δεν δίστασαν να παίξουν τη ζωή τους κορώνα γράμματα για την εθνική αξιοπρέπεια και τη λευτεριά.

     

Το μικρόβιο των ιστορικών είναι η υποκειμενικότητα. Επιβεβαιωμένο και αναμφισβήτητο. Από την ημέρα εκείνη της ανατίναξης, έχουν περάσει κοντά 80  χρόνια. Πολύς καιρός.

      

Την ιστορία τη γράφουν τα πρόσωπα. Τους ήρωες οι συγκυρίες, οι καταστάσεις. Έτσι έχει «αποφανθεί» η λόγια γραφίδα. Η αλήθεια είναι κάπου στη μέση. Συμφωνώ με το πρώτο. Άλλωστε τα πρόσωπα δείχνουν την ανδρειοσύνη. Και η ανδρειοσύνη αναδεικνύει τα πρόσωπα.

      

Μέχρι σήμερα πάντως δεν υπήρξε κουβέντα, διήγηση, αναφορά από τους παλιότερους που να μην έχει μέσα ένα πρόσωπο: Καπετάν Νικηφόρος (Δημήτρης Ν.Δημητρίου).

      

Ο Κρίς Γουντχάουζ είχε για τον Γοργοπόταμο πεί: «Αν δεν υπήρχε ο Ζέρβας, η επιχείρηση δεν θα είχεν γίνει. Κι’ αν δεν υπήρχε ο Βελουχιώτης δεν θα πετύχαινε».- Και στην επιχείρηση της ανατίναξης καθοριστικό ρόλο είχε ένας άνθρωπος, ο Νικηφόρος. Αυτός που σαν εφεδρεία με την ομάδα του καθήλωσε τους Ιταλούς στο βορεινό φυλάκιο καθορίζοντας αποφασιστικά την έκβαση της μάχης.

    

Άσχετα αν την άλλη μέρα το ραδιόφωνο του BBC, μεταδίδοντας το περιστατικό της ανατίναξης, την απέδωσε μόνο στους Άγγλους σαμποτέρ και  τις δυνάμεις του ΕΔΕΣ. Τότε στο Μαυρολιθάρι, οι Ελασίτες εκνευρισμένοι από αυτό που άκουσαν απευθύνθηκαν παραπονεμένοι στον Αρη. Κι έκείνος, ατάραχος τους απάντησε: -Τι περιμένατε, να σας κάνουν αάγαλμα

     

Είχα την τύχη να γνωρίσω από κοντά τον Καπετάν Νικηφόρο, αυτόν τον εξέχοντα, σπουδαίο πατριώτη. Και να πως:

      

Αθήνα  1975-1976; -δεν θυμάμαι ακριβώς τη χρονολογία. Πλάκα. Μπουάτ Εννιά Μούσσες, Κατακόμβη, Εσπερίδες κ.α. Ένα μαγαζί ξεχωρίζει. Είναι «Το Ανταρτικο Λημέρι» του Πάνου Τζαβέλλα. Ο κόσμος ουρά. Μπαρουτοκαπνισμένοι αγωνιστές  οι περισσότεροι θαμώνες, αλλά κι’ εμείς οι μικρότεροι  να ακούσομε αντάρτικα. Με δυό από τους καλλίτερους μπαρμπάδες μου, τον Δικηγόρο Ανδρέα Δραγάτση και τον αδελφό του Τάκη Δραγάτση  (και τους δυο πολιτικούς μου μέντορες, αλλά και …δεύτερους πατεράδες) βρισκόμαστε στις πρώτες καρέκλες του μαγαζιού. Ο κόσμος ενθουσιασμένος  να ακούει Φώτη Αγγουλέ, τον «Κυρ Παντελή», το «Ξυπνήστε», το «Προφήτης της πλατείας» αφιερωμένο στον Νικόλα Ασιμο κ.α.

      

Ο ένας θείος μου μιλά δίπλα με κάποιον. Με δείχνει με το δάκτυλο και απευθυνόμενος στον συνομιλητή του του λέει: 

-Σου έχω μια έκπληξη.

-Ξέρεις πως τον λένε τον μικρό; Μώκο, Μπάμπη Μώκο. Είναι ανηψιός του Μπάμπη του Μώκου, του Καλλία!

  

Γυρίζει σε μένα ο θειός μου και μου λέει: 

- Ξέρεις τον κύριο; Είναι ο Νικηφόρος, ο Καπετάν Νικηφόρος του ΕΛΑΣ, του Αρη!!!

Με έπιασε σύγκρυο, ταραχή, λύγιζαν τα γόνατά μου. Είχα διαβάσει, είχα ακούσει, αλλά να είμαι πρόσωπο- με πρόσωπο με ένα μύθο;

  

-Αλήθεια έτσι σε λένε; μου είπε ο Νικηφόρος. Είσαι δηλαδή από το Μαυρολιθάρι  και ανηψιός του Καλλία. Ο μπάρμπας σου ο Καλλίας ήταν αγωνιστής, ήρωας, να είσαι περήφανος που είσαι ανηψιός του. Να είσαι περήφανος που είσαι απ’το Μαυρολιθάρι και τον Γοργοπόταμο…

     

Πήγα κάτι να ψελλίσω αλλά δεν μου έβγαινε. Ύστερα από κάμποση ώρα και αφού χαιρετηθήκαμε, ο θειός μου ο Ανδρέας με πήρε και πήγαμε σε ένα σπίτι στου Γκύζη. Ήταν εκεί ο Λεωνίδας ο Κύρκος. Η κυρά Καλή, η γυναίκα του με κέρασε γλυκό του κουταλιού. Σε μια γωνιά μαζεμένος τους aάκουγα να κουβεντιάζουν. Υστερα από λίγο μπήκε κάποιος στο σπίτι. Ηταν o Μιχάλης ο Ράπτης, ο περίφημος Pablo (Καθοδηγητής –σύμβουλος του Μπέν Μπελλά-Αλγερία).

  

Κι’ εγώ, τώρα, ύστερα από 40 χρόνια, αγναντεύοντας  την ιστορική γέφυρα, αναλογίζομαι και καλοτυχίζω τον εαυτό μου που γνώρισα κάποιους ανθρώπους σαν τους παραπάνω.

ΣΗΜ: Ο Χαράλαμπος Μώκος (Καλλίας) ήταν υπολοχαγός της Ευελπίδων, ενταγμένος  στις γραμμές του ΕΛΑΣ και «έπεσε» στη μάχη της Αγίας Τριάδας στην Καλοσκοπή Παρνασσίδας. Το υποκοριστικό Καλλίας του το απέδωσαν οι σύντροφοί του λόγω της αγγελικής του μορφής.