Τα δώδεκα λάθη στρατηγικής του ΣΥΡΙΖΑ στις διαπραγματεύσεις

[ Του ΓΙΑΝΝΗ ΜΠΡΕΚΟΥΛΑΚΗ ]

Όσο πλησιάζουμε στην τελική συμφωνία και το τέλος των διαπραγματεύσεων που κράτησαν τέσσερις μήνες, καλό θα ήταν να προσπαθούσαμε να δούμε τι ακριβώς παίχτηκε μακριά από τις εντυπώσεις που δημιουργούν τα ελληνικά και σε κάποιο βαθμό τα ξένα ΜΜΕ.

Για ποιο λόγο; Για να καταλάβουμε τι συνέβη επί Νέας Δημοκρατίας και Αντώνη Σαμαρά αλλά και από τότε που ανέλαβαν οι ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και ο Γιάνης Βαρουφάκης. Ποιες αντιλήψεις και ποιοι χειρισμοί αποδείχθηκαν λάθος και ποια ενδεχομένως θα είναι η θέση της χώρας εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης το προσεχές διάστημα και μάλιστα 36 χρόνια μετά την υπογραφή- συμφωνία πλήρους ένταξης της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή (στις 28/5/1979, Ζάππειο Μέγαρο).

Ό,τι και να λέει ο Αλέξης Τσίπρας, όποια τελικά και να είναι η συμφωνία, θα απέχει κατά πολύ από τους αρχικούς στόχους της ελληνικής κυβέρνησης, που τόσο υπερφίαλα υποσχόταν να «επιβάλλει» στην τρόικα τα πρόγραμμά της μέσα από μια επίθεση… λογικής.

Διαπραγματεύτηκε λάθος ή μήπως προσέγγισε εξαρχής με τελείως λάθος τρόπο τις διαπραγματεύσεις;

Να αρχίσουμε από μια επισήμανση. Κανείς, και πρώτος ο Αντώνης Σαμαράς, δεν υποστήριξε ότι το μνημόνιο θα έφερνε λύση στο χρόνιο ελληνικό πρόβλημα ή την πολυπόθητη ανάπτυξη. Ούτε καν ο επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, οι εμπειρογνώμονες ή και όλα τα ελληνικά πολιτικά κόμματα.

Το πρώτο λάθος του ΣΥΡΙΖΑ ήταν πως δεν αντιλήφθηκε πως οι δανειστές εκπροσωπούσαν συγκεκριμένα οικονομικά συμφέροντα και δεν ήταν κολλημένοι σε ιδεοληψίες, όπως υποστηρίζουν ακόμη και τώρα μεγαλοστελέχη του.    

Δεύτερο λάθος, πως δεν εκτίμησε τους στόχους μεγάλων κρατών που έχουν βαρύνοντα λόγο στις ευρωπαϊκές εξελίξεις (σνομπάροντας την Άγκελα Μέρκελ στην οποία τώρα προστρέχει ο πρωθυπουργός σε κάθε δυσκολία).

Τρίτο λάθος, πίστεψε πως θα μπορούσε να στηριχτεί στις διαφορές ανάμεσα στα κράτη-μέλη, θεωρώντας πως η αντίδρασή τους θα μπορούσε να αποτελέσει αντίβαρο στις «εμμονές» της Γερμανίας.

Τέταρτο, έβαλε σε ένα σακί όλες τις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, με τη σκέψη πως επειδή πλήττονται όλες από τη λιτότητα θα τείνουν χείρα βοηθείας.    

Πέμπτο, πίστεψε πως θα μπορούσε να βρει ρωγμές στις σχέσεις ΗΠΑ-Γερμανίας και μεγαλοποίησε τις αντιδράσεις της πρώτης λόγω υποτίθεται διαφορετικών συμφερόντων. Οι διπλωματικές και οικονομικές σχέσεις, δυστυχώς για τον ΣΥΡΙΖΑ, είναι πολύ πιο πολύπλοκες και οι μηχανισμοί επιβολής συγκεκριμένων πολιτικών κατευθύνσεων πολύ πιο δαιδαλώδεις και αποτελεσματικοί.

Έκτο, άφησε να πιστέψει η ελληνική κοινή γνώμη πως έχει κλείσει μυστική συμφωνία για χρηματοδότηση της χώρας, αν χρειαστεί από τρίτες χώρες (Κίνα, Ρωσία κ.λπ.).       

Έβδομο, υποτίμησε την κόντρα και τις αντιστάσεις της κυβέρνησης Σαμαρά σε νέα επώδυνα μέτρα και δεν μπόρεσε να ερμηνεύσει γιατί η τρόικα δεν στήριξε μια «δική» της κυβέρνηση, όπως υποστήριζε η τότε η αξιωματική αντιπολίτευση, που έλεγε μόνο «yes».

Όγδοο, έδειξε ελαφρότητα πιστεύοντας πως επειδή είχε εκλεγεί με την  εντολή να βάλει τέλος στα μνημόνια (όπως και ο Αντώνης Σαμαράς που αναγκάστηκε, προς το συμφέρον της χώρας, να γίνει περισσότερο ρεαλιστής), θα αντιμετωπιζόταν με περισσότερη επιείκεια. Ό,τι θα παραχωρούσαν στη δική του νέα κυβέρνηση ό,τι είχαν αρνηθεί στην προηγούμενη.

Ένατο, δεν είχε εναλλακτική λύση. Εφ’ όσον κατέβαινε στις διαπραγματεύσεις προκειμένου να αποσπάσει το οκ για να εφαρμόσει το πρόγραμμά του, όφειλε να έχει εναλλακτικό σχέδιο, για να μπορεί με τη σειρά του να εκβιάσει μια συμφέρουσα λύση. Οι δανειστές γνωρίζοντας πως η Αθήνα δεν πίστευε στη ρήξη, άρχισαν να πιέζουν αφόρητα.    

Δέκατο, πίστεψε πως με τη δημιουργική ασάφεια της υποτιθέμενης συμφωνίας της 20ής Φεβρουαρίου, είχε πετύχει τον στόχο της και μάλιστα το πανηγύρισε.

Εντέκατο, δέχτηκε να επιστρέψει στους δανειστές ομόλογα του ΤΧΣ που δεν είχαν χρησιμοποιηθεί, που θα της έλυναν το πρόβλημα της ρευστότητας για ένα διάστημα.

Δωδέκατο, η ελληνική κυβέρνηση δεν κατάφερε να πείσει την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη πως το πρόβλημα δεν το έφερε εκείνη με την έλλειψη σχεδίου μεταρρυθμίσεων, αλλά η αποτυχημένη πολιτική των περικοπών και της άγριας λιτότητας που επέβαλε η τρόικα.