Αποχαιρετώντας το 2015 και αγωνιώντας για το 2016

[ Του ΘΑΝΑΣΗ ΖΕΚΕΝΤΕ ]

Το 2015 φεύγει με αύξηση των ανείσπρακτων φορολογικών υποχρεώσεων του δημοσίου, αύξηση των εμμέσων φόρων, μονιμοποίηση της έκτακτης εισφοράς και του ΕΝΦΙΑ, αύξηση της προκαταβολής ελεύθερων επαγγελματιών και αγροτών, αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών των συνταξιούχων, περιορισμούς στις τραπεζικές συναλλαγές, επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των υποχρεώσεων του δημοσίου και το χειρότερο απ’ όλα με επιστροφή στην ύφεση. Μέσα σε ένα χρόνο το οικονομικό κλίμα επιδεινώθηκε σημαντικά και η αγορά πέρασε από τα αλλεπάλληλα σοκ που προκάλεσαν οι δυο πρόωρες εκλογικές αναμετρήσεις και το δημοψήφισμα. Η χώρα έγινε πρώτο θέμα στα μεγαλύτερα παγκόσμια μέσα μαζικής ενημέρωσης για την οικονομική κατάσταση της, αλλά και για τον τρόπο χειρισμού των διαπραγματεύσεων με τους δανειστές της, εξαιτίας της αδυναμίας της να αναχρηματοδοτήσει το χρέος της.

Ένα χρόνο πριν κανείς δεν είχε προβλέψει την έκταση της επιδείνωσης. Το καλοκαίρι του 2014 η χώρα είχε κάνει περιορισμένη έξοδο στις αγορές και στο τέλος του 2014 διαπραγματεύονταν πρόσθετα μέτρα 1,5 δις ευρώ μέσω του τότε Υπουργού Οικονομικών Γκίκα Χαρδούβελη. Η μετωπική αντιπαράθεση με τους δανειστές, η έκρηξη της οικονομικής αβεβαιότητας για το μέλλον της χώρας, η παγκόσμια δυσφήμηση, η καθυστέρηση των μεταρρυθμίσεων εκσυγχρονισμού της δημόσιας διοίκησης, η αδράνεια αξιοποίησης του ΕΣΠΑ, η ανυπαρξία αναπτυξιακού – επενδυτικού νόμου, αλλά και η καλλιέργεια ανεκπλήρωτων προσδοκιών οδήγησαν τη χώρα σε χειρότερη θέση από αυτή που βρίσκονταν πριν ένα χρόνο. 

Στα χρόνια της κρίσης έχει φανεί με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο πως η ελληνική κοινωνία είναι ανέτοιμη να κατανοήσει τη ρίζα του προβλήματος. Επιλέγει συστηματικά τους πολιτικούς που της υπόσχονται όμορφες λύσεις (λεφτά υπάρχουν, Ζάππεια, πρόγραμμα Θεσσαλονίκης, σκληρή διαπραγμάτευση) και στη συνέχεια τους κατηγορεί. Το πρόβλημα των Ελλήνων είναι πως δεν θέλουν να ακούσουν, δεν θέλουν να μάθουν, δεν θέλουν να καταλάβουν την αλήθεια. Η αλήθεια είναι πως η χώρα είχε μόνιμα δημοσιονομικά ελλείμματα από το 1974, οι ιδιώτες είχαν αρνητική αποταμίευση από το 1999, το ΑΕΠ από την πλευρά της κατανάλωσης είχε φτάσει να είναι κατά 1/5 μεγαλύτερο από την πλευρά της παραγωγής, διαφορά που καλύπτονταν με δανεισμό, η πρωτογενής και δευτερογενή παραγωγή είχε συρρικνωθεί, το εργατικό δυναμικό της χώρας ήταν ποσοστιαία, επί του συνολικού πληθυσμού, από τα χαμηλότερα στην Ευρώπη, οι αυξήσεις των μισθών ήταν πάνω από την παραγωγικότητα, οι πρόωρες συντάξεις διόγκωσαν το πλήθος των συνταξιούχων, ενώ οι συντάξεις ήταν δυσανάλογα υψηλές σε σχέση με τις πραγματικές εργοδοτικές και εργατικές εισφορές. Η χώρα έζησε για σχεδόν μια δεκαετία πάνω από τις πραγματικές της δυνατότητες πράγμα που επιβεβαίωναν με απόλυτο τρόπο τα ελλείμματα του ισοζυγίου πληρωμών, του κρατικού προϋπολογισμού και η τεράστια δανειακή επέκταση.

Το πρόβλημα της χώρας είναι παραγωγικό και συνδέεται αποκλειστικά με την ανεπάρκεια - αδυναμία της ελληνικής οικονομίας να δημιουργήσει τους όρους και το περιβάλλον μιας σταθερής παραγωγικής μεγέθυνσης.

Η χώρα χρειάζεται συνεννόηση και συμφωνία για την ανάπτυξη εθνικής στρατηγικής για την διευκόλυνση της οικονομικής δραστηριότητας και λειτουργίας, χωρίς εμπόδια και περιορισμούς. Αν αυτό δεν γίνει τότε η χώρα μετά τα 3 χρόνια του νέου Μνημονίου θα είναι και πάλι αδύναμη για να μπορέσει να σταθεί χωρίς επιπλέον ξένη οικονομική βοήθεια. Αν η χώρα μπορέσει να παράξει, προσελκύσει νέες επενδύσεις και αυξήσει την παραγωγή της τότε θα μπορέσει να προχωρήσει στη μείωση της υψηλής φορολογίας, την αποκατάσταση μέρους του κοινωνικού κράτους και στη σταδιακή αποπληρωμή του υψηλού δημόσιου χρέους. Αν όμως η χώρα αποτύχει να δημιουργήσει παραγωγικό υπόβαθρο τότε κανένα Μνημόνιο και κανένα άλλο νόμισμα δεν θα μπορέσουν να λύσουν το πρόβλημα. Τα Μνημόνια είναι μια παράταση χρόνου για να μπορέσει η χώρα να αναταχθεί, δεν είναι η λύση στο πρόβλημα.

Αποχαιρετώντας το 2015 όλοι πλέον αντιλαμβανόμαστε πως μαγικές και εύκολες λύσεις δεν υπάρχουν. Χρειάζεται δουλειά, προσέλκυση επενδύσεων, βελτίωση της ρευστότητας, πολιτική σταθερότητα, δημιουργία συνθηκών βελτίωσης της επιχειρηματικότητας, αύξηση της παραγωγής και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Το 2016 δεν θα είναι μια εύκολη χρονιά, μπορεί να είναι η αρχή για κάτι καλύτερο μπορεί όμως, αν δεν γίνουν οι σωστοί χειρισμοί, να είναι μια χρονιά κατάρρευσης και διάλυσης, εξαιτίας της κόπωσης της ελληνικής κοινωνίας στη δημοσιονομική προσαρμογή. Αναγκαία ευχή για τη νέα χρονιά είναι να υπάρξει πολιτική υπευθυνότητα, ωριμότητα, ομόνοια, ικανότητα και αποτελεσματικότητα, ώστε να ληφθούν και να υλοποιηθούν οι αποφάσεις και τα μέτρα που έχει ανάγκη  χώρα.

Θανάσης Ζεκεντές

Μέλος της Συνέλευσης των Αντιπροσώπων του Οικονομικού Επιμελητηρίου της Ελλάδος

Γενικός Γραμματέας του Πανελλήνιου Συλλόγου Εργαζομένων ΟΤΕ