Η ΝΟΜΙΚΗ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ ΕΠΙ ΤΗΣ ΔΩΡΕΑΣ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥ

Παρουσιάζουμε το πλήρες κείμενο της από 29/1/2015 Γνωμοδότησης του Νομικού Συμβούλου του Δήμου Λοκρών, κ. Αντώνη Σαουλίδη, όπως αυτό μας εστάλη από το Δήμο, και που αφορά τη Δωρεά Μιχαλόπουλου.

Διαβάστε τη Γνωμοδότηση:

Αταλάντη, 29/1/2015

Προς: το Δήμο Λοκρών

Γνωμοδότηση

ΘΕΜΑ: Κατόπιν προκύψαντος ζητήματος τίθεται το κάτωθι ερώτημα: Εάν υφίσταται  δέσμευση του Δήμου Λοκρών ως προς τη χρήση και αξιοποίηση του ακινήτου ιδιοκτησίας Γ. Μιχαηλόπουλου που περιήλθε στο Δήμο κατόπιν δωρεάς εν ζωή.

Επί του ανωτέρου, έχω να παρατηρώ τα εξής:

ΙΣΤΟΡΙΚΟ:

Με την 16109/21-8-1991 συμβολαιογραφική πράξη δωρεάς εν ζωή, ο Γεώργιος Μιχαλόπουλος δώρησε στην τότε Κοινότητα Λιβανατών, το ακίνητο ιδιοκτησίας του (οικόπεδο με κτίσμα), με τον όρο το δωρούμενο ακίνητο να χρησιμοποιηθεί αποκλειστικά για τη στέγαση του Πνευματικού Κέντρου.

Με την με αριθμ. 115/11-8-1991 απόφαση της τότε Κοινότητας Λιβανατών, είχε γίνει αποδεκτή η δωρεά, συμπεριλαμβανομένης της δήλωσης και επιθυμίας του δωρητή.

ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ:

Σύμφωνα με το 507 ΑΚ: «Ο δωρητής ή ο κληρονόμος του έχει δικαίωμα να ανακαλέσει τη δωρεά, αν ο δωρεοδόχος παραλείπει υπαίτια να εκτελέσει τον τρόπο υπό τον οποίο έγινε η δωρεά».

Σύμφωνα με την ανωτέρω διάταξη προϋποθέσεις γέννησης του δικαιώματος ανάκλησης είναι: α) η παράλειψη εκτέλεσης τρόπου εκ μέρους του δωρεοδόχου και β) η ύπαρξη υπαιτιότητάς του ως προς την παράλειψη αυτή (βλ. ενδεικτικά Α.Π 1627/2008, Α.Π 1711/2006). Το δικαίωμα αυτό ανάκλησης παρέχεται εκτός από το δωρητή και στους κληρονόμους του δωρητή, οι οποίοι μπορούν αυτοτελώς να το ασκήσουν μετά το θάνατό του, εφόσον η μη εκτέλεση του τρόπου εξακολουθεί να υφίσταται (βλ. ενδεικτικά Α.Π. 1711/2006).

  

Ειδικότερα η παράλειψη εκτέλεσης τρόπου είναι δυνατόν να συνίσταται σε πράξη ή παράλειψη, ανάλογα με το περιεχόμενο του τρόπου, ενώ αρκεί οποιοδήποτε είδος αμέλειας για την ύπαρξη υπαιτιότητας (Α.Π 176/1972, ΝοΒ 20/878), η οποία τεκμαίρεται και ο δωρεοδόχος οφείλει να αποδείξει ότι η μη εκτέλεση δεν οφείλεται σε δικό του πταίσμα (Α.Π 164/2009). Εάν ο δωρεοδόχος εκτέλεσε μερικώς τον τρόπο, υπάρχει και πάλι δυνατότητα ανάκλησης της δωρεάς (Α.Π 147/1977, ΝοΒ 25/1152). Οι σχετικές διατάξεις για την ανάκληση δωρεάς εφαρμόζονται αυτονόητα και για δωρεές προς το Δημόσιο (Α.Π 395/1974, ΝοΒ 22/1379) και ειδικότερα προς οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης.

Η ανάκληση της δωρεάς, σύμφωνα με το 509 ΑΚ, γίνεται με μονομερή, απευθυντέα στο δωρεοδόχο, άτυπη δήλωση, ανεπίδεκτη αίρεσης. Η ανάκληση επιφέρει τα αποτελέσματά της από την περιέλευσή της στο δωρεοδόχο, σύμφωνα με το άρθρο 167 ΑΚ (Α.Π 840/1994, ΕΕΝ 1995/553 – Α.Π 1025/1998, Δνη 39/1565 – ΕφΘεσ 734/1993, Αρμ 1993/416), ενώ είναι άτυπη ακόμα και εάν αφορά ακίνητο (Α.Π 840/1994, ΕΕΝ 1995/553 – ΕφΠειρ 283/1998, Δνη 39/899 – ΕφΑθ 4778/1998, Δνη 39/1360 – ΕφΘεσ 2779/1997, Αρμ 51/1448). Η δήλωση της ανάκλησης είναι δυνατόν να περιέχεται και στο δικόγραφο της αγωγής ή στις προτάσεις, εφόσον κοινοποιούνται στο δωρεοδόχο (ΕφΑθ 298/2008, Δνη 2008/847 – Α.Π 1025/1998, Δνη 39/1565 – ΕφΘεσ 47/1997, Αρμ 49/216 – ΕφΘεσ 734/1993, Αρμ 47/416).

Η ανάκληση έχει ως αποτέλεσμα την ex nunc ανατροπή της δωρεάς και αφορά μόνο τα έννομα αποτελέσματα της ενοχικής σύμβασης της δωρεάς. Έτσι η γενόμενη ανάκληση δεν καθιστά άκυρη τη δωρεά, αλλά αφαιρεί την αιτία νομική της δωρεάς, η οποία έκτοτε καθίσταται ανίσχυρη και ζητείται η παροχή που εκπληρώθηκε, σύμφωνα με τις διατάξεις του αδικαιολόγητου πλουτισμού (Α.Π 840/1994, ΕΕΝ 1995/553 – ΕφΑθ 6002/2009).

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ:

Από τα ανωτέρω εκτιθέμενα προκύπτει η δέσμευση του Δήμου Λοκρών, της διοίκησης και των υπαλλήλων, όπως χρησιμοποιείται το ανωτέρω ακίνητο αποκλειστικά για τη στέγαση Πνευματικού Κέντρου. Οποιαδήποτε άλλη αντίθετη ή μη συμβατή με αυτή, χρήση, αντίκειται στη βούληση του δωρητή και καθιστά τη δωρεά ανακλητέα και ανίσχυρη, με συνεπαγόμενες ευθύνες και  υποχρέωση του Δήμου Λοκρών όπως προβεί σε αποζημίωση σύμφωνα με τις διατάξεις του αδικαιολόγητου πλουτισμού.

Με τιμή

ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΣΑΟΥΛΙΔΗΣ

ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ (ΑΜΔΣΘ 8422)