Δίκαιη Ανάπτυξη και Αναπτυξιακός Νόμος

[ Του Γιάννη Σαρακιώτη ]

Πραγματικά είναι δύσκολο να βρεις έναν αντιπροσωπευτικό τίτλο για να περιγράψεις, κωδικοποιημένα και μέσα σε μία γραμμή, τον τρόπο που προσέγγισαν οι αντιπολιτευόμενοι, όχι μόνο τον Αναπτυξιακό Νόμο, που κατετέθη και εν τέλει ψηφίσθηκε από την πλειοψηφία της εθνικής αντιπροσωπείας, αλλά και τον τρόπο που αποκωδικοποιούν ή «προσπαθούν» –ακόμη– να αποκωδικοποιήσουν πολλοί το διακύβευμα της «δίκαιης ανάπτυξης». 

Πασιφανής και πασίδηλη η διττή στάση τους, καθώς και των μηχανισμών αναπαραγωγής της ρηχής αντιπολιτευτικής προπαγάνδας, που αφενός από τη μία χαρακτηρίζουν κάπως κοινότυπα το εν λόγω νομοθέτημα ως «πουκάμισο αδειανό» κι αφετέρου εμφανίζονται – έντεχνα κι εν μέρει υποκριτικά – χαμένοι στην προσπάθεια κατανόησης αυτού το οποίο εμείς οι «ημιμαθείς» ή φέροντες το μέσο νου έχουμε ήδη καταλάβει. 

Δεν καταλαβαίνουν, λένε, οι φίλοι της αντιπολίτευσης, τί εστί «δίκαιη ανάπτυξη» και πώς αυτή συνδέεται ή επιχειρείται να υλοποιηθεί μέσω του αναπτυξιακού νομοθετικού εργαλείου. Από τη μία τούτο είναι λογικό, αφού έννοιες όπως η κοινωνική δικαιοσύνη, η διαφάνεια, οι επί ίσοις όροις ευκαιρίες στην επιχειρηματικότητα και, εν γένει, το κοινό περί δικαίου αίσθημα είναι πράγματα ασύμβατα με τον κεκαλυμμένο και τάχα μετριοπαθώς κινούμενο νεοφιλελευθερισμό. 

Γιατί λοιπόν ο αναπτυξιακός νόμος είναι το εργαλείο για τη «δίκαιη ανάπτυξη»;

1. Ο εν λόγω νόμος ήρθε στο Κοινοβούλιο και ψηφίσθηκε, κατόπιν μακράς διαβούλευσης με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς της αγοράς και του επιχειρηματικού κόσμου, που, σημειωτέον, στην πλειοψηφία τους επικροτούν τη δέσμη μέτρων και την αναπτυξιακή κατεύθυνση που προωθείται, έχοντας λάβει υπόψη και ενσωματώσει στις πλείστες των περιπτώσεων τις διατάξεις εκείνες που θα επιτρέψουν τόσο την αποφυγή αναποτελεσματικών πρακτικών και κακών παραδειγμάτων ενισχύσεων των προηγούμενων αναπτυξιακών, αλλά και την υιοθέτηση επιτυχών διδαγμάτων της διεθνούς αναπτυξιακής πρακτικής.

2.  Απέχει παρασάγγας από προγενέστερους «αναπτυξιακούς» νόμους, που - εν τοις πράγμασι - αποδείχθηκαν νομοθετήματα με επιδοματική λογική. 

3.  Εν αντιθέσει με τους παρελθόντες, ο παρόν νόμος πληροί τις προϋποθέσεις για να συντελέσει στην αναδιάρθρωση της ελληνικής οικονομίας με την απαραίτητη αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της χώρας, και την ανακατεύθυνση των ενισχύσεων από τα χέρια των λίγων κι εκλεκτών στα χέρια εκείνων που πραγματικά θέλουν να επιχειρήσουν υγιώς και όχι παρασιτικά σε βάρος των πολλών. 

4. Συνεπώς, η «δίκαιη ανάπτυξη» ισοδυναμεί και με την ενίσχυση της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητα, η οποία μέχρι σήμερα ήταν εκτός της λογικής τους και αγνοείτο προκλητικά προς τέρψιν των παγιωμένων οργανωμένων συμφερόντων. 

5.  Πιο απλά, η Κυβέρνηση του ΣΥ.ΡΙΖ.Α δεν είναι Νέα Δημοκρατία ή ΠΑ.ΣΟ.Κ. Επιλέγει να στηρίζει εκείνους που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του εθνικού και ευρωπαϊκού επιχειρηματικού οικοσυστήματος, τις μικρές, μικρομεσαίες και μεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες παρέχουν περίπου το 85% των θέσεων εργασίας κι όχι το 0,87% των μεγάλων επιχειρήσεων. 

6. Πέραν τούτων, το προαναφερθέν νομοθέτημα υπηρετεί αποδεδειγμένα πλειάδα αναπτυξιακών στοχεύσεων, αφού:

• Επιχειρεί να δώσει λύσεις σε συγκεκριμένα προβλήματα, είτε μέσω καθιέρωσης συγκεκριμένων καθεστώτων, είτε μέσω σαφούς προτεραιοποίησης κατηγοριών επιχειρήσεων, μεταξύ άλλων, αποσκοπώντας σε αύξηση του μεγέθους των ελληνικών επιχειρήσεων και ανάπτυξη κουλτούρας συνεργασιών, αύξηση των εξαγωγικών δυνατοτήτων, αύξηση των δυνατοτήτων για καινοτομία, περιορισμό της γραφειοκρατίας, στήριξη νέων και νεοφυών μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων. 

• Θέτει πλαφόν στο ύψος των ενισχύσεων, που μπορεί να λάβουν τα μεμονωμένα επενδυτικά σχέδια, αλλά και οι επιχειρήσεις και οι επιχειρηματικοί όμιλοι, με στόχο την επίτευξη διασποράς των ωφελούμενων από τις κρατικές ενισχύσεις.

• Προκειμένου οι ενισχύσεις που παρέχονται με το κίνητρο της φοροαπαλλαγής να είναι ισοδύναμες με τις ενισχύσεις της επιχορήγησης. τα ποσά των επιχορηγήσεων ορίζονται στο 70% του ανώτερου επιτρεπόμενου ποσοστού του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. Οι ενισχύσεις θα πραγματοποιούνται κυρίως μέσα από ένα πιο ισορροπημένο μείγμα φοροαπαλλαγών και επιχορηγήσεων.

• Ορίζονται ειδικές κατηγορίες ενίσχυσης είτε α) στη βάση των επιδόσεων των επιχειρήσεων: εξωστρέφεια, συγχωνεύσεις, αύξηση απασχόλησης, κλάδοι υψηλής προστιθέμενης αξίας και δη Τεχνολογία, Πληροφορική και Επικοινωνίες, Αγροτοδιατροφή, Ειδικές Περιοχές όπου παρατηρείται μείωση πληθυσμού και νησιωτικές περιοχές, είτε β) σε χωρική βάση: ορεινές, παραμεθόριες περιοχές και περιοχές αυξημένου μεταναστευτικού φόρτου, Βιομηχανικές Περιοχές/ Ζώνες Καινοτομίας.

• Καθιερώνονται νέα χρηματοδοτικά εργαλεία με απώτερο στόχο την επίτευξη πολύ μεγαλύτερης μόχλευσης στη συμμετοχή του Δημοσίου, καθώς και αξιοποίηση δυνατοτήτων επένδυσης σε ιδιωτικά επενδυτικά σχέδια, που με άλλη μορφή κρατικής παρέμβασης, θα ήταν εκτός χρηματοδότησης.

• Καταργείται ο υποχρεωτικός χαρακτήρας της ίδιας συμμετοχής.

• Ενισχύονται βιώσιμες επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν προβλήματα.

• Η δημιουργία καθεστώτων ενίσχυσης, τα οποία χαρακτηρίζονται από ιδιαίτερα απλές διαδικασίες (π.χ. ενίσχυση μηχανολογικού εξοπλισμού), καθώς και καθεστώτων για νέες επιχειρήσεις, τα οποία συγχρόνως προς τον περιορισμό του ανώτατου ύψους ενισχύσεων θα επιτρέψουν, αφενός την πραγματοποίηση πολλών νέων επενδύσεων, ιδιαίτερα απαραίτητων στην κρίσιμη τρέχουσα οικονομική συγκυρία, και αφετέρου τη μεγαλύτερη δυνατή διάχυση των πόρων εξαλείφοντας τον κίνδυνο προνομιακής μεταχείρισης λίγων επιχειρήσεων ή ομίλων, όπως συχνά συνέβαινε σε παλαιότερους αναπτυξιακούς νόμους. 

• Η απλοποίηση των διαδικασιών και η έμφαση στη διαφάνεια, την ουσιαστική αξιολόγηση και τους αντικειμενικούς ελέγχους εκτιμάται ότι θα συμβάλουν στην ανάκτηση της εμπιστοσύνης της επιχειρηματικής κοινότητας στο σχεδιασμό και την υλοποίηση επενδυτικής πολιτικής.

• Με το νέο νόμο επιταχύνονται οι διαδικασίες αξιολόγησης, ακριβώς επειδή ένα από τα προβλήματα των προηγούμενων αναπτυξιακών ήταν ότι ένας επενδυτής έπρεπε να περιμένει έως και δύο χρόνια σε κάποιες περιπτώσεις, για να αξιολογηθεί. Η επιτάχυνση αυτή επιδιώκεται για πρώτη φορά με εισαγωγή εξωτερικών συνεργατών ως αξιολογητών.

• Για πρώτη φορά, αναδεικνύεται στα άρθρα του αναπτυξιακού νόμου ο ρόλος του θεσμού του λεγόμενου venture capital (των κεφαλαίων επιχειρηματικών συμμετοχών), για την ανάπτυξη υγιών και ανταγωνιστικών επιχειρήσεων.

Τα παραπάνω αποτελούν την πιο εμφατική απάντηση στον τεχνητό ή μη αγνωστικισμό όλων όσων αντιπολιτεύονται όχι μόνο τον ΣΥ.ΡΙΖ.Α, αλλά το αναπτυξιακό όραμα μιας χώρας. Μίας Ελλάδας που έως και το 2021 φιλοδοξεί να ανανήψει, όχι για να την καταστρέψουν πάλι ορισμένοι, αλλά για να απαγκιστρωθεί από τη δανειοβιούσα φύση της και να καταστεί αντάξια των ανθρώπων που μάτωσαν και ματώνουν και των προσδοκιών της νέας γενιάς. 

Ο νέος αυτός αναπτυξιακός νόμος συνδυαζόμενος και με τα λοιπά χρηματοδοτικά εργαλεία, που διαθέτει στη φαρέτρα της η Κυβέρνηση, όπως τα προγράμματα του νέου ΕΣΠΑ, οι πόροι του Εθνικού Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, που αναμένεται να αυξηθούν περαιτέρω από το 2017, το υπό διαμόρφωση αναπτυξιακό ταμείο, μπορούν να φέρουν σταδιακά τον αναπτυξιακό αέρα, που είναι αναγκαίος για την ουσιαστική οικονομική ανάκαμψη της χώρας και την ανάσχεση της μάστιγας της ανεργίας.