«ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΡΕ ΤΟ…ΓΡΑΜΜΟΦΩΝΟ» - Περιοδολόγηση στο Λαικό Αστικό Τραγούδι Νο 16

[ Του Μπάμπη Μώκου ]

Αχ αυτό το μπουζούκι, οι κιθάρες τα όργανα! Μιά ζωή δαιμονοποιημένα.

Κι’όσοι τά’παιζαν, παλιάνθρωποι, κατακάθια, αλητείες, υπόκοσμος. Ετσι αποφαίνονταν τότε ο Στριγγάρης. Το κυνήγι της αστυνομίας διαρκές ,ανελέητο. Απ’το ’22 και πέρα ότι έγχορδο, καταραμένο, ύποπτο. Ετσι και το’παιρνες στα χέρια ήσουνα «σημειωμένος», στιγματισμένος.

Και πασχιζαν οι έρημοι οι παιχνιδατόροι να βαρέσουν δυό πεννιές,να ισιώσουν τα στραβά της ζωής, να βγάλουν πόνο ψυχής αλλά και μεράκι.

Ητανε βλέπεις και οι κανταδούλες για τα κοριτσόπουλα. Πώς να εκφράσεις ερωτική προσμονή χωρίς όργανα; Γίνεται; Δεν γίνεται.!! Όμως η «εξουσία», στη γωνία ,χρόνια,για  καιρό τα ίδια και τα ίδια. Κρατούσες όργανο; Παλιάνθρωπος, ύποπτος, παράνομος, κατακάθι:

 -Που διαμένετε και που κατοικείτε ; Που πάτε ; Τι διάολο είναι αυτά που κρατάτε; Τι ώρα είναι αυτή;Γιατί σκανδαλίζετε τον κόσμο όπως παίζετε, μ’ αυτά που παίζετε;

  

Περπατούσες στο δρόμο με το όργανο παραμάσχαλα, «περάστε στο Τμήμα δι’ υπόθεσίν σας». Ποια υπόθεσή σας; Σαχλαμάρες.

    

-Μα εμείς κυρ Αστυνόμε δεν πειράζουμε κανένα .Για το κέφι μαςπαίζουμε, εδώ για το…πρόσωπο,αλλού που και που για κανένα φραγκάκι για καμμιά φασολάδα στον …καταπιόνα μας.

-Καλώς, περάστε απόψε  στη «μπουζού» κι’αύριο βλέπουμε. Τα όργανα κατάσχονται. Θα αποφασίσει γι’αυτό αύριο ο Κος Εισαγγελέας.

Ποιός Εισαγγελέας; Ο κυρ Αστυνόμος ήταν ο νόμος. Η αρχή και το τέλος.

Κι’αν ηταν κανένας μερακλής (Μουσχουντής) πάει καλά αλλιώς …-Αντε φυγέτε τώρα κι’ελάτε  σε 15 μέρες να πάρετε τα όργανα.Αντε ναμην σας τα σπάσω. Αντε είπα, μη μετανοιώσω… Εμπρός μάρς… δρόμο τώρα.

Και εφευγαν  οι καημένοι οι πρωτοπαίχτες .Το κεφάλι χαμηλωμένο.Μιά στεναχώρια,ενας κόμπος στο λαιμό και στα χείλη το ερώτημα,διαρκές και αναπάντητο:Γιατί; Κι’ ύστερα τα όργανα.Τί έφταιγαν αυτά τα…καημένα;

Γιατί λοιπόν; Επειδή Επαιρναν την κιθαρίτσα η το ακορντεόν  και  κατω από το παραθυρόφυλο τραγουδούσαν στην καλή τους.Τι κακό έκαναν δηλαδή; Όπως λέει και ο λαός: «Το Βασιληά έβριζαν»; Ποιόν πείραζαν;

Μέχρι που απ’ τη γωνία ξεφέγγιζε ο Κος χωρόφύλακας. Πάντα αυτή η …ρουφιάνα η εξουσία  δεν τους ήθελε. Ούτε τα τραγούδια τους. Τα θεωρούσε βρώμικα, παρακατιανά, μιάσματα, διότι «δεν ήρμοζαν προς τα χρηστά ήθη και τον ελληνοχριστιανικόν πολιτισμόν»!!! Αηδίες… Για να είσαι δηλαδή ελληνόφρων έπρεπε να τραγουδάς «Ριρί-Ριρί-Ριρίκα»!!!

Και δεν ήταν μόνο τα οργανα.Ηταν και η φωνή ,το τραγούδι. Σπουδαίοι καλλίφωνοι ,φωνητικά μαστόροι, με φωνή στεντόρεια ,γλυκειά απαράμιλλη δεν είχαν άλλο τρόπο να δώσουν  στην καλή τους σήμα ερωτικό,να…ξαλα φρώσουν απ’ τον νταλκά,να ξεδώσουν ή και να επιβιώσουν παίζοντας στην κυριολεξία για ένα πιάτο φαί (Μεσοπόλεμος).

                                                                                                                                                                               Αλλά η απαγόρευση –απαγόρευση.» «Διαλόγους κοινής ησυχίας,τά

ξεως και εθνικής ασφαλείας»,έλεγε το …όργανο!! Αυτό του είχαν πεί

 να λέει ,αυτό έλεγε .Το είχε για…προσφάι.

     

«Εμπήκαν τότε καποια μέσα στο μικρό καφενεδάκι του Μπάτη,Πειραιάς,

πλατεία Καραισκάκη μια κουστωδία από αστυνόμους.Ο γερο Μπάτης(θυμά

ται σε συνέντευξή του ο Μιχάλης Γενίτσαρης) είχε στον τοίχο διάφορα όρ

γανα ,μπαγλαμάδες ,κιθάρες,  μπουζούκια.Και μαζευόντουσαν τότε εκεί

ο Μάρκος,ο Δελιάς ,ο Σκριβάνος ,ο Παγιουμντζής ,ο Καρυδάκης .Ε,Τα ξε

κρέμαγαν και έπαιζαν,πίνοντας καφεδάκι η κανένα ούζο.Επαιζαν για την

πάρτη τους ,δεν ενοχλούσαν ούτε κουνούπι.Κάνει «ντού»λοιπόν η αστυνο

μία  ,μαζεύει τα όργανα και λέει στον Μπάτη να φέρει το καροτσάκι .

-Τι το θέλεις κυρ αστυνόμε το καρότσι; Ρωτάει ο Μπάτης.-Φέρτο δω ρε,

διατάσσει ο αστυνόμος.Ενόμισε ο Μπάτης ότι το χρειάζονταν  η ασυνομία για κανένα θέλημα,καμμά μικρομεταφορά,όμως αμέσως ψυλλιάστηκε.(Σ.Σ.

Καρότσι ξύλινο με δυό χειρολαβές που το «ζώνονταν»από μπροστά  οι μι

κροεκφορτωτές και μετάφεραν διάφορα μικροεμπορεύματα).Βάζουν ,που

λές  -ζώνουν μπροστά τον Μπάτη στο καρότσι,σαν άλογο,απάνω τα όργα

να και πίσω διαταγή στο Μάρκο να σπρώχνει .Οκόσμος γύρω να κοιτάει

να απορεί και να ρωτάει: -Τι εγινε ρεπαιδιά; Τι συμβαίνει; Τι είναι αυτοί που τους έχουν συνοδεία; Και ο επικεφαλής αστυνόμος: -Αντε στη δουλειά σας,

αυτοί είναι αλήτες,ρεμπέτες.Ξέρετε τι είναι αυτοί;

  Τους έσυραν λοιπόν μπροστά στον κόσμο μέχρι το Τμήμα και ο αστυνόμος

αρχισε τη γνωστή εθνική διαπαιδαγώγηση περί περίεργων τραγουδιών,τουρ

κόφωνων,χασικλίδικων κ.α. Τρείς μέρες τους κρατησαν και ύστερα τους αφησαν .Κράτησαν όμως τα όργανα.Τα πήραν μετά από ένα μήνα.Εκείνο

όμως που δεν μπορούσαν να χωνέψουν  ηταν ότι τους «έζωσαν» να σέρνουν

το καρότσι  σαν γαιδούρια.Ότι τους εξεφτέλισαν μπροστά στον κόσμο.Αυτό δεν χώνεψαν ,το είχαν βάρος για καιρό».

   Τα περιστατικά πολλά ,πάμπολλα.Ενα απ’ αυτά  περιγράφει -αποτυπώ

νει ο φίλος Ηλίας Βολιότης -Καπετανάκης σε ενα πρόσφατο  βιβλίο του.

Τίτλος:«Μουσικό Σεργιάνι»- Σελ.97 .Εκδ.Μετρονόμος-Αθήνα  2014.

     Σ.Σ.Πρόκειται για απόσπασμα συνέντευξης του Μοσχονά στον Κώστα

Χαντζηδουλή στα «ΝΕΑ»(Ιούνιος 1976).-

      Αφορά τον σπουδαίο Μοσχονά,ένα από τους μεγαλύτερους τραγουδι

στές του παραδοσιακού και κυρίως λαικού αστικού μας τραγουδιού στα πρώτα του μουσικά βήματα:

  « Δανείζεται στη Σάμο-στους Μυτιληνιούς –μια κιθάρα από ενα φίλο του

κουρέα και αρχίζει να μαθαίνει μόνος.Οι Μυτιληνιοί ήταν η μεγαλύτερη

κωμόπολη της Σάμου  με 7.500 κατοίκους,με διάφορες κομπανίες ,που έπαι

ζαν στα πανηγύρια και σε καφενεία και έτσι κόλλησε ο Οδυσσέας με τους

υπόλοιπους μουσικούς».

  « Να τι θυμότανε ο ίδιος ο Οδυσσέας Μοσχονάς»:

        «Αυτός ο φίλος ,ο κουρέας έλεγε: Θα σου δώσω την κιθάρα να παίζεις,

αλλά θα έρχεσαι κάθε βράδυ να κάνουμε καντάδα στο κορίτσι μου!. Ετσι

γινότανε σχεδόν κάθε νύχτα .Μιά βραδυά κάναμε καντάδα στην άκρη

του χωριού και βλέπουμε ένα χωροφύλακα ,φοβηθήκαμε και μόλις προλά

βαμε να κρύψουμε την κιθάρα πίσω από έναν τοίχο.Πλησιάζει αυτός και

μας λέει:-Τι το κάνατε το γραμμόφωνο;!Του λέι ο κουρέας ότι δεν έχουμε

γραμμόφωνο,μια κιθάρα μόνο και τραγουδάει το παιδί από δω.-Ρε ,που

το κρύψατε  το  γραμμόφωνο;-επιμένει εκείνος.Τόσο ωραία φωνή είχα ,που

πίστευε ότι ήταν γραμμόφωνο!».-

   Αυτή  ήταν η μοίρα των τότε πρώτων  μουσικομαστόρων της λαικής αστι

κής μαςπαράδοσης .Κυνηγήθηκαν ,απαξιώθηκαν ,πείνασαν ,ευτελίστηκαν

και οι περισσότεροι πέθαναν στην ψάθα.Εμεινε όμως ο ανεπανάληπτος 

μουσικός πολιτιστικός πλούτος που μας κατέλιπαν να λέει στο χωροφύλακα

«μόνο μια κιθαρίτσα έχουμε κυρ αστυνόμε και τραγουδάει το παιδί από δώ». Κι ο χωροφύλακας μέχρι σήμερα να ρωτάει : -Πού το’χετε ρε το γραμ

μόφωνο; Που τό΄χετε κρύψει; Ετσι ήταν πάντα η…εξουσία: Δύσπιστη.Ελ

λειμμα αυτογνωσίας και παιδείας γαρ! Οπου η άγνοια και η ημιμάθεια γεν-

νούν αυθαιρεσία…Μέχρι σήμερα….