Οι επιπτώσεις της αναδιάρθρωσης στο τραπεζικό σύστημα της χώρας

Η δημοσιονομική κατάσταση της χώρας είναι τέτοια που πλέον η αναδιάρθρωση του χρέους είναι θέμα χρόνου. Τα οικονομικά μέτρα που λήφθηκαν στο πλαίσιο του μνημονίου βύθισαν τη χώρα στην ύφεση, μείωσαν την οικονομική δραστηριότητα και περιόρισαν τα προσδοκώμενα φορολογικά έσοδα.  

* Του Θανάση Ζεκεντέ

Οικονομολόγος MSc, τ. Αντιδήμαρχος & Δ.Σ. Αταλάντης

 

Το έλλειμμα εξακολουθεί να είναι διψήφιο διογκώνοντας περεταίρω το ήδη υψηλό δημόσιο χρέος της χώρας, σε επίπεδο που δεν είναι πλέον διαχειρίσιμο, δεδομένης της ύφεσης. Η αναδιάρθρωση του χρέους της χώρας συνεπάγεται πέρα από τη μείωση του επιτοκίου και την επιμήκυνση της αποπληρωμής που ήδη δόθηκαν στη χώρα από την Ε.Ε. και το Δ.Ν.Τ. και την απομειώση του χρέους.  

Δηλαδή το ελληνικό δημόσιο είτε σε συμφωνία με τους πιστωτές του είτε μονομερώς θα κόψει ένα τμήμα των ομολογιών που έχει εκδώσει πχ 30% - 40% και θα δεσμευτεί να αποπληρώσει το υπόλοιπο 70% - 60% των ομολογιών που έχει εκδώσει. Ήδη στη δευτερογενή αγορά οι ελληνικοί τίτλοι του δημοσίου διαπραγματεύονται με σημαντική έκπτωση. Δηλαδή οι κάτοχοι τους προεξοφλούν πως αργά ή γρήγορα θα υπάρξει «κούρεμα» των τίτλων που κατέχουν. 

 

Όταν γίνει η αναδιάρθρωση του χρέους με «κούρεμα» των χρεογράφων του ελληνικού δημοσίου εγχωρίως οι ελληνικές τράπεζες είναι αυτές που θα δεχθούν το μεγαλύτερο πλήγμα, καθώς το μεγαλύτερο τμήμα του δημόσιου χρέους είναι εξωτερικό χρέος. Η αναδιάρθρωση θα είναι μια δύσκολη αλλά αναγκαία απόφαση, διότι μετά την αναδιάρθρωση η χώρα θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να βρει δανειστές πέραν της Ε.Ε., της Ε.Κ.Τ. και του Δ.Ν.Τ. για τουλάχιστον μια 10ετία. Πιθανότητα να αναγκαστεί από τους παραπάνω να επιδιώξει άμεση εξάλειψη του δημόσιου ελλείμματος, το οποίο ξεπερνά τα 20 δις ευρώ. Οι ελληνικές τράπεζες θα ζημιωθούν σημαντικά καθώς έχουν στο χαρτοφυλάκιο τους σημαντικές επενδύσεις σε ομόλογα του ελληνικού δημοσίου και μάλιστα σε μια περίοδο που χάνουν συνεχώς καταθέσεις.

 Τα στατιστικά στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας είναι αποκαλυπτικά. Οι αποταμιεύσεις των ιδιωτών στην Ελλάδα μειώθηκαν μεταξύ του Φεβρουαρίου του 2010 και του Φεβρουαρίου 2011 κατά 12%, δείγμα ότι νοικοκυριά και επιχειρήσεις προσπαθούν να καλύψουν τις ανάγκες τους εν μέσω ύφεσης από τις αποταμιεύσεις τους ή μεταφέρουν τις καταθέσεις τους στο εξωτερικό. Περίπου 20 δις ευρώ αποσύρθηκαν από το ελληνικό τραπεζικό σύστημα τον τελευταίο χρόνο. Αντίστοιχα, η χρηματοδότηση των επιχειρήσεων μειώθηκε κατά 6% και των νοικοκυριών κατά 2% στο ίδιο διάστημα. Δηλαδή η αναλογία καταθέσεων – δανείων μεταβλήθηκε προς το χειρότερο. Η εσωτερική μείωση της ρευστότητας είναι μια δυσμενής εξέλιξη που καθιστά ευάλωτο το εγχώριο τραπεζικό σύστημα.

 

Αντίθετα το ελληνικό δημόσιο δανείστηκε από τις ελληνικές τράπεζες περισσότερα χρήματα μεταξύ του Φεβρουαρίου του 2010 και του 2011. Το Φεβρουάριο του 2011 οι ελληνικές τράπεζες κατείχαν χρεόγραφα αξίας 48 δις. Δηλαδή με μια αναδιάρθρωση του δημόσιο χρέους κατά 30% το ελληνικό τραπεζικό σύστημα θα απολέσει μονομιάς 14 δις. Αυτό θα είναι το κόστος για τη χώρα της αναδιάρθρωσης. Το ποσό αυτό θα κλονίσει τις ελληνικές τράπεζες οι οποίες θα χρειαστεί να προχωρήσουν σε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου και συγχωνεύσεις για να ανταπεξέλθουν, μα το χειρότερο είναι πως ενδεχομένως να επηρεάσει την εμπιστοσύνη των ελλήνων στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα.

Η αύξηση της οικονομικής αβεβαιότητας λόγω της αναδιάρθρωσης μπορεί να  οδηγήσει πολλούς Έλληνες να προχωρήσουν στην απόσυρση των καταθέσεων τους και τη μεταφορά τους σε τράπεζες του εξωτερικού, τη μετατροπή τους σε χρυσό ή ακόμη και τη φύλαξη τους σε θυρίδες. Αν αυτό γίνει μαζικά τότε το ελληνικό τραπεζικό σύστημα θα καταρρεύσει. Οι τράπεζες δεν θα έχουν τη δυνατότητα να εξυπηρετήσουν το σκοπό τους, δηλαδή να δανείζουν χρήμα. Πιθανότατα θα μπει όριο αναλήψεων, όπως έγινε και στην Αργεντινή. Πολλές θα πτωχεύσουν και ένα ντόμινο κατάρρευσης θα συμπαρασύρει τράπεζες, επιχειρήσεις, καταθέσεις νοικοκυριών και τελικά τη χώρα.

 

Ο πανικός είναι κακός σύμβουλος και δημιουργείται όταν η ψυχολογία των οικονομικών μονάδων είναι κακή. Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, όπως ήδη αναφέρθηκε, έχει τα μέσα να ξεπεράσει την αναδιάρθρωση του χρέους, με αύξηση μετοχικού κεφαλαίου και συγχωνεύσεις τραπεζών. 

 

Στην παρούσα φάση η ψυχολογία της αγοράς και των νοικοκυριών παίζει πιο σημαντικό ρόλο ακόμη κι από τα ίδια τα οικονομικά δεδομένα για τη διάσωση ή μη της χώρας. Αν υιοθετήσουμε τη μηδενιστική και καταστροφική φημολογία τότε είναι σίγουρο ότι εμείς με τις πράξεις μας θα προκαλέσουμε την οικονομική κατάρρευση της χώρας. Στην παρούσα φάση ως έλληνες για να επιβιώσουμε θα πρέπει να εμπιστευτούμε το ελληνικό τραπεζικό σύστημα και να ανακαλύψουμε ξανά τα ελληνικά προϊόντα.

Θανάσης Ζεκεντές

Οικονομολόγος MSc