Απο το να γράφεις για την ιστορία, πιο καλά να την δημιουργείς!

Ο τρόπος που βλέπουμε τα γεγονότα του παρελθόντος, καθορίζεται από το σύνολο των ιδεολογικών θέσεων και των συνειδητών και υποσυνείδητων διεργασιών που γίνονται στον εγκέφαλό μας. Το παρελθόν ακόμα κι όταν είναι άσχημο και θέλουμε να το ξεχάσουμε, μας επιβάλλεται. “Τα φαντάσματα των περασμένων γενεών στέκονται σαν βραχνάς στους επερχόμενους” γράφει κάπου σωστά ο Μαρξ και αυτό το βλέπουμε καθημερινά γύρω μας.

Αλλά η ιστορική ανάλυση των γεγονότων σύμφωνα με τις αρχές και του κανόνες της επιστήμης είναι άλλο πράγμα από το αναμάσημα στερεοτύπων που μας βολεύουν, έτσι για να φανεί ότι με το στόμα μας μιλάνε οι μεγάλες μορφές του παρελθόντος! Ιστορική μελάτη είναι η ανάλυση των γεγονότων μέσα από αξιολογημένες πηγές πληροφοριών, των κειμένων και των απόψεων, που πιθανόν να μην είναι ευρύτερα γνωστά. Διότι ο τρόπος που διδασκόμαστε την ιστορία στο σχολείο αλλά και τα ιστορικά αναγνώσματα στις εφημερίδες κυρίως, έχουν σαφώς την ιδεολογική “σφραγίδα” και το “φίλτρο” του συγγραφέα καταρχήν και του σχολιαστή στην συνέχεια.

Από αυτή την άποψη η Ιστορία είναι ίσως η πιο πολιτική από τις λεγόμενες ανθρωπιστικές επιστήμες.

Ο τρόπος που αναφέρεται καθένας στα λεγόμενα ιστορικά γεγονότα -που ακόμα και η επιλογή τους έχει “πολιτικό άρωμα”- καθορίζει και την στάση του σε αντίστοιχα σύγχρονα συμβάντα. Διότι μπορεί η Ιστορία να μην επαναλαμβάνεται -και αυτό δημιουργεί την αίσθηση της τραγικότητας στους πολιτικούς ηγέτες, αλλά για πολλούς και άλλους, είναι σαφές ότι γεγονότα του παρελθόντος θεωρούνται ως βάσεις άσκησης πολιτικής και ιδεολογικής κριτικής για φαινόμενα του παρόντος.

Αυτό συμβαίνει κυρίως με το πιο “ιδεολογικό” και μακροβιότερο κόμμα της πατρίδας μας: το ΚΚΕ. Ο Μαρξ έλεγε ότι, στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει “ιδεολογία” δηλαδή λόγος, θεωρία των ιδεών, για τους επαναστάτες, παρά μόνο ανάλυση (πολιτική, επιστημονική) των δεδομένων. “Ιδεολογία” έχουν οι φιλόσοφοι, οι θεωρητικοί και οι απολογητές του καπιταλιστικού συστήματος που καταρρέει -ήδη από τα χρόνια του Μαρξ- αλλά ως κακός δαίμονας εξακολουθεί να κυριαρχεί!

Παρόλα αυτά, οι απόψεις του Μάρξ λατρεύτηκαν ως ιδεολογία-θέσφατο και μαζί με εκείνες του Λένιν αποτέλεσαν την ιδεολογία -χωρίς εισαγωγικά αυτή την φορά- ή την “επαναστατική θεωρία” του Μαρξισμού Λενινισμού. Οι κομμουνιστές θεωρούνταν “ιδεολόγοι” και ουσιαστικά στον χαρακτηρισμό αυτό κρυβόταν η πεποίθηση των άλλων πολιτών πως οι απόψεις τους για την σοσιαλιστική ή κομμουνιστική κοινωνική οργάνωση, είναι κάτι σαν την χριστιανική ουτοπία οπότε κι οι κομμουνιστές είναι καλοί σαν μάρτυρες αλλά ανίκανοι ή επικίνδυνοι να έχουν εξουσία.

Το ΚΚΕ λοιπόν σε κάθε ανάλυση του προτάσσει -όπως και η θεολογική προσέγγιση των φαινομένων- την εμπειρία του από τους αγώνες και την δράση του και έτσι εξηγείται ότι ένα από τα πιο βασικά “ιδεολογικά” όπλα της ηγεσίας του είναι η “κομματική Ιστορία” που έχει γραφεί τόσες φορές όσες είναι και οι περίοδοι ηγεσιών του κόμματος. Είναι γνωστή άλλωστε η φράση του Χ. Φλωράκη πως “η ζωή θα δείξει την ορθότητα των αποφάσεων”. Το ότι όμως “η ζωή” είναι όπως και ο καθρέπτης όπου ο καθένας “βλέπει” εκείνο που θέλει να δει, είναι κάτι που το ξεχνάμε ή το παραβλέπουμε.

Αυτή την περίοδο, συγγράφεται ακόμα μια ιστορία του ΚΚΕ και μέσω αυτής κρίνονται πρόσωπα και πολιτικές.

Η εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ ήδη από προηγούμενη έκδοση έχει ασχοληθεί με το θέμα αυτό και μάλιστα σχετικό άρθρο έγραψε ο εκδότης της. Σήμερα ο ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ σχολιάζει την παρέμβαση αυτή με το γνωστό απόλυτο και υπεροπτικό ύφος του Μαίλλη. 

Λαμβάνοντας υπόψη του ότι το κείμενο της ιστορίας του ΚΚΕ είναι αυστηρώς εσωκομματικό προς το παρόν, είναι άξιο θαυμασμού για το πως βρέθηκε στα χέρια του ΔΟΛ. Από ότι φαίνεται, οι “διαρροές” δεν χαρακτηρίζουν μόνο τα κυβερνητικά στελέχη αλλά και τον κομματικό μηχανισμό του ΚΚΕ ενίοτε. Στο σημερινή έκδοση της εφημερίδας ΤΟ ΒΗΜΑ, υπάρχει εκτενής αναφορά στην πολύ ενδιαφέρουσα μεταπολεμική έως την Χούντα, περίοδο όπου το τότε κόμμα της Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς (ΕΔΑ) είχε σημαντικό ρόλο κι επιτυχίες. 

Με αφορμή τα δημοσιεύματα του ΒΗΜΑΤΟΣ στην συγγραφή της ιστορίας του ΚΚΕ και στο πως αυτή “χρησιμοποιείται” για να τεκμηριωθεί η -ανύπαρκτη επί της ουσίας- λεγόμενη “πολιτική συμμαχιών” του κόμματος, κάνει και ο γνωστός δημοσιογράφος Π. Παπακωνσταντίνου εδώ. 

Κάνω τις αναφορές αυτές διότι θεωρώ επικίνδυνο να χρησιμοποιούνται οι ιστορικές στιγμές για να παράγονται ιδεολογήματα πολιτικής κατανάλωσης χωρίς όμως πρακτικό αντίκρυσμα στην βελτίωση της στάσης των πολιτών.

Αυτό γίνεται προφανώς διότι είναι πιο εύκολο να ντύνεις τα φαντάσματα του παρελθόντος με σύγχρονη φορεσιά παρά να μελετάς και να διατυπώνεις προτάσεις για τα σημερινά δύσκολα και αντιφατικά προβλήματα της οικονομίας και της κοινωνίας σε τοπικό επίπεδο. Η καταφυγή στην γενικολογία και στην “ιδεολογία” εξασφαλίζει την επαναστατικότητα αλλά δεν προσφέρει πρακτική ωφέλεια στους πολίτες.

Το 1903 περίπου ο Λένιν έγραψε ένα βιβλίο με τίτλο “η ανάπτυξη του καπιταλισμού στην Ρωσία” κι εκεί παραθέτει εκπληκτικές λεπτομέρειες για πλευρές της κοινωνικής ζωής της αχανούς τσαρικής Ρωσίας. Λαμβάνοντας υπόψη τις δυσκολίες της επικοινωνίας του τότε, τους περιορισμούς στην συλλογή στατιστικών δεδομένων αλλά και επίκαιρων πληροφοριών (που συχνάζουν οι άνεργοι εργάτες σε διάφορες πόλεις και πόσοι είναι!) που δεν συνέλεγε η επίσημη στατιστική υπηρεσία, μπορείτε να συγκρίνετε την στάση όλων των πολιτικών κομμάτων -του ΚΚΕ ιδιαιτέρως μη εξαιρουμένων- για την πρακτική γνώση των καταστάσεων στην περιοχή μας σήμερα. Μπορείτε επίσης να συγκρίνετε την παρουσία των ειδικών επιστημόνων και πανεπιστημιακών στο θέμα αυτό και παρόλο το εν Λεβάδεια Πανεπιστήμιο, θα ομολογήστε ότι παραμένουμε τυφλοί και αδαείς.

Πόσοι πραγματικοί αγρότες υπάρχουν στην Βοιωτία; πόσοι εργάτες; πόσοι δημόσιοι υπάλληλοι; πόσοι επαγγελματίες; Πώς και πόση αξία παράγεται; πως ιδιοποιείται; ποια είναι τα μικρά και μεγάλα συμφέροντα που αναπτύσσονται; ποιες είναι οι ανάγκες τους; ποιες είναι οι πολιτικές τους απόψεις; οι ιδεοληψίες; πως διαμορφώνεται στο πολιτικό και κοινωνικό μικροκλίμα της περιοχής μας; ποιος είναι ο ρόλος της τοπικής εκκλησίας; των διαφόρων παραγόντων; της δημόσιας εκπαίδευσης; Να για εμάς τους αγρότες, ποιο είναι το πραγματικό κόστος παραγωγής; πόσες είναι οι επενδύσεις που έχουν γίνει σε κάθε νοικοκυριό; ποια είναι η απόδοσή τους; πόσο είναι το εισόδημά και πως προκύπτει; κλπ., κλπ.

Τέτοια πρακτικής σημασίας ερωτήματα που θα επέτρεπαν τον σχεδιασμό της πολιτικής αντίστασης και κυρίως την προετοιμασία των κινήσεων συντονισμού όλων αυτών που δοκιμάζονται από τις συνταγές των κυβερνήσεων και που είναι ενάντια σε μια πολιτική που ασκείται ισοπεδωτικά και αδιέξοδα από . . . “φραγκοφονιάδες” χρεοσυλλέκτες, δεν είναι δυστυχώς διαθέσιμα.

Με όλα τούτα κανείς δεν ασχολείται αλλά είναι βέβαιο ότι όλοι -μέλη, φίλοι και αντίπαλοι- θα σχολιάσουν την ιστορία του ΚΚΕ και θα αναλωθούν ώρες σε κομματικές συνεδρίες για αναλύσεις εντός ενός παρελθόντος που θα είναι σαν μέλλον, χωρίς ζωογόνες εκπλήξεις και χωρίς ενδιαφέρον σε τελευταία ανάλυση.

Έτσι η μόνη μορφή πάλης που υπάρχει είναι η απεργία των μερικών νοματαίων (που βαφτίζεται με θράσος "γενική"), το κλείσιμο κάποιου δρόμου, η κατάληψη του δημαρχείου, χωρίς απολογισμούς, χωρίς “επόμενο βήμα”. Και το επιχείρημα ότι “αυτά κάνουμε διότι αυτά μπορούμε” δεν πιάνει διότι η χρήσιμη προσθήκη είναι “... και διότι δεν σκεφτόμαστε και δεν κοιτάμε την πραγματικότητα”. Νομίζουμε ότι κάνουμε το καθήκον μας έναντι της Ιστορίας, με τις ευνουχισμένες “αγωνιστικές κινητοποιήσεις”  οπότε το μόνο που μένει, είναι η επιστροφή στο καφενείο και στην ξερή.

Την παραμονή της σημαντικής και νικηφόρας ναυμαχίας της Λήμνου (στα 1913), ο τότε ναύαρχος Κουντουριώτης κάλεσε στην ναυαρχίδα τους αξιωματικούς του στόλου και τους είπε: “Κύριοι, αύριο η πατρίδα δεν μας ζητάει να πεθάνουμε. Αυτό είναι σχετικά εύκολο αλλά άχρηστο. Μας ζητάει να νικήσουμε”.

Αυτόν τον αποτελεσματικό αγώνα είναι που χρειαζόμαστε. Μια προσπάθεια καλά σχεδιασμένη και προετοιμασμένη, όπου όλοι ξέρουμε τους στόχους και το “έπαθλο”, είναι που έχει ανάγκη ο κάθε πολίτης για να ενεργοποιηθεί.

Διότι εάν τα πράγματα είναι τόσο άσχημα στην οικονομική και κοινωνική ζωή της χώρας, κάποιος πρέπει να προετοιμάσει τους πολίτες για το ζοφερό μέλλον που τους επιβάλλεται και να οργανώσει την άμυνά τους, την κοινωνική αλληλεγγύη και να δώσει κουράγιο με πρακτική εναλλακτική πρόταση. Αυτή η δύναμη σήμερα δυστυχώς δεν υπάρχει, δεν είναι το ΚΚΕ, ο Μάρξ και ο Λένιν έχουν πεθάνει προ πολλού, ο Ζαχαριάδης και ο Κολιγιάννης επίσης κι εγώ (καταπώς λέει το γνωστό ευφυολόγημα) αισθάνομαι τόσο κουρασμένος.