Είναι πιθανό να επαναληφθεί η ιστορία της Lehman Brothers στην Κύπρο; Τελικά υπάρχει λύση ή η ιστορία επαναλαμβάνεται;

Τελικά δεν απέφυγε και η Κύπρος να μπει στη σκιά του Euro group και του International Monetary Fund. 

Ποιος θα το έλεγε πως οι προσπάθειες του προηγούμενου Κυπριακού Κοινοβουλίου για την εισαγωγή της Κύπρου στην νομισματική ένωση αντί να φέρει οικονομική ανάπτυξη και σταθερότητα στη χώρα, θα την οδηγούσε στο οικονομικό αδιέξοδο και καταστροφή. 

Ποιοι είναι όμως οι λόγοι και οι αιτίες που οδήγησαν την Κύπρο σε αυτήν την κατάσταση?  

Ποιες είναι οι ομοιότητες και οι διαφορές με τις άλλες χώρες που έχουν ήδη υιοθετήσει  αυστηρά δημοσιονομικά μέτρα κάτω από την αυστηρή πολιτική του μνημονίου? 

Γιατί άραγε, η Ευρωπαική Επιτροπή και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δεν έχουν διδαχθεί απο τις οικονομικές κρίσεις των προηγούμενων χρόνων ( Αργεντινής  1999-2002), (Ασιατική, 1997)?

Είναι κάποια σημαντικά ερωτήματα τα οποία έχουν απαντηθεί και αναλυθεί πολλές φορές, παρόλα αυτά όμως τα λάθη επαναλαμβάνονται. Και εύλογα μπαίνει το ερώτημα ΓΙΑΤΙ?

Καταρχήν θα ήθελα να εξηγήσω κάποια πράγματα σχετικά με την οικονομική κρίση στην Αργεντινή και την Ασία χωρίς βέβαια να μπω σε δύσκολους οικονομικούς όρους που δύσκολα γίνονται κατανοητοί. Θα ήθελα να το κάνω αυτό γιατί πιστεύω πως θα βοηθήσει στην κατανόηση της Ευρωπαϊκής κρίσης. Ακόμη θα ήθελα να το κάνω γιατί ο τύπος, ο πολιτικός κόσμος και τα media στην Ελλάδα προτιμούν να επικεντρώνονται στα γεγονότα χωρίς διευκρινήσεις και επιμορφοτικούς σκοπούς χωρίς να γίνεται αντιληπτό στους πολίτες το τι πραγματικά συμβαίνει και τελικά το τι πραγματικά πρέπει μα συμβεί. Το σημαντικό είναι να βρεθεί οπωσδήποτε λύση ώστε να ξεπεράσουμε την ύφεση των πέντε χρόνων που έχει οδηγήσει 1500000 ανθρώπους στην ανεργία καταστρέφοντας ουσιαστικά μία γενιά.

Οι ρίζες της κρίσης στην Αργετινή προέρχονται  από την  απόφαση του εκάστοτε Υπουργού Οικονομικών Domingo Cavallo να υιοθετήσει Fixed Exchange Rate, δηλαδή σταθερό επιτόκιο ισοτιμίας (1 pesos= 1 dollar) με σκοπό την αντιμετώπιση του πληθωρισμού. Ομως, αυτή η πολιτική δε δούλεψε όπως αναμενόταν. Ένας από τους λόγους ήταν ότι χάθηκε η ευελιξία . Πια, το pesos έπρεπε να ακολουθεί την τρελή πορεία του δολλαρίου. Αυτό σήμαινε πως η Αργετινή είχε υιοθετήσει ένα ισχυρό νόμισμα έχοντας μια αδύναμη οικονομία. Και εκτός από αυτό, η υποτίμηση των νομισμάτων των γειτώνων της (Βραζιλια και Μεξικο) έστρεφαν τους επενδυτές σε αυτές τις χώρες κάνοντας την Αργετινη λιγότερο ανταγωνιστική.Κάτι που συμβαίνει το ίδιο και στην δική μας περίπτωση. Βλέπουμε την Ελλαδα να βυθίζεται στην ύφεση σε συνδιασμό με τους αυστηρούς φόρους,  δημιουργώντας επενδυτικές ευκαιρίες στην γειτονική μας Τουρκία.

Όσον αφορά, τις ρίζες της κρίσης στην Ασία ήταν η τραπεζική φούσκα κάτι που συμβαίνει τώρα στην Κύπρο. Δεν θα ήθελα να επικεντρωθώ περαιτέρω για τους λόγους αυτής της κρίσης λόγω περιορισμό χώρου.

Το 2008, είχαμε την κατάρρευση ενός από τους μεγαλύτερους τραπεζικούς κολοσσούς , της Lehman Brothers.

Αυτό έγινε γιατί η Αμερικανική Κυβέρνηση αποφάσισε να μην βοηθήσει στην αναγκαία ανακεφαλοποιηση, αναφερόμενη ηθικούς λόγους. Σύμφωνα πάντα με τον Λευκο οίκο , οι οικονομικές καινοτομίες ( swaps, options, future contracts), χρησιμοποιούνταν για κερδοσκοπικούς σκοπούς αντί για μείωση του συστηματικού και μη συστηματικού ρίσκου, έχοντας αποτέλεσμα τη αύξηση τη μόχλευσης (leverage ratio) στο τραπεζικό ίδρυμα. Οπότε, ο Λευκος οίκος ήθελε να αποτρέψει τα υπόλοιπα τραπεζικά ιδρύματα να ακολουθούσουν τις ίδιες τακτικές.

Αυτό όμως είχε σοβαρές επιπτώσεις στο τραπεζικό σύστημα σε όλο τον κόσμο λόγω του φαινομένου (contagion), μετάδοσή.

Κάτι που πάει να γίνει και στην περίπτωση της Κύπρου.

Εάν οι Κυπριακές τράπεζες χρεοκοπήσουν θα επηρεάσουν αρνητικα το τραπεζικό σύστημα στο σύνολο της Ευροζώνης και ειδικά τις Ελληνικές τράπεζες, δημιουργώντας ένα χάος στο μακροοικονομικό περιβάλλον.

Αυτομάτως όλες οι θυσίες του Ελληνικού λαού θα χαθούν και οι προβλέψεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου θα αλλάξουν φέρνοντας και άλλα αυστηρότερα μέτρα.

Οπότε είναι αναγκαίο να βρεθεί λύση για την ανακεφαλαιοποίηση των Κυπριακών τραπεζών.

Ακόμη η ιστορία έχει δείξει πως όπου έχει εμπλακεί το Διεθνες Νομισματικό ταμείο, η εκάστοτε χώρα έχει κατασταφεί οικονομικά, κοινωνικά και πολιτικά, δινοντας την ευκαιρια στις γειτονικές χώρες να έχουν ανάπτυξη, βλέπε παράδειγμα Αργεντινής, (Σήμερα η γειτόνισσα της Βραζιλια είναι η 3^η  οικονομια στον κόσμο), βλέπε Τουρκία πόσο γρήγορα αναπτύσσεται λόγω της ευελιξίας της υποτίμησης του νομίσματος της.

Οπότε οι κυριότεροι λόγοι της κρίσης είναι:

1) Είναι το ευρώ. Είναι αδύνατον να έχουν οι νότιες χώρες της Ευρώπης το ίδιο νόμισμα με τη Γερμανία. Μίλάμε για οικονομίες που είναι συγκριτικά αδύναμες σε σχέση με την ισχυρή βιομηχανία της Γερμανίας.

2) Η διαφθορά του πολιτικού συστήματος που οδήγησε το χρέος στη μη βιωσιμότητα.

3) Η λανθασμένη πολιτική του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Είναι αποδεδειγμένο πως με αυστηρά δημοσιονομικα μέτρα δε γίνεται να λειτουργήσει η αληθινή οικονομία  Τα προβλήματα ρευστότητας εμφανίζονται στον οικονομικό χώρο.

  

  

Προτεινόμενες λύσεις

1) Πρώτα, όσον αφορά την Κύπρο, άμεση ανακεφαλοποίηση των τραπεζών μέσω της Ευρωπαικής Κεντρικής Τράπεζας. Με τη μη ανακεφαλοποίηση θα επηρεαστεί το τραπεζικό σύστημα σε όλη την Ευρώπη. Οι μετοχές των εταιρειών θα πέσουν κατακόρυφα. Οι επενδυτές, θα στραφούν σε άλλες αγορές (emerging markets) δημιουργώντας οικονομική αστάθεια γενικά στον Ευρωπαϊκό χώρο. Βλέπε την περίπτωση της Lehman Brothers .

2) Για την Ελλάδα, άμεση διαπραγμάτευση των όρων του μνημονίου. Τα αυστηρα δημοσιονομικά μέτρα είναι επετακτική ανάγκη να σταματήσουν. Πως θα το πετύχουμε αυτό? Με το να προετοιμαστούμε να βγούμε εκτός ευρο. Δεν είναι δυνατό να έχουμε ένα τόσο ισχυρό νόμισμα λόγω της Γερμανίας. (Πιο ισχυρό ακόμη και από την αγγλική λίρα και το Αμερικανικό δολλάριο). Τι εννοώ με αυτό? Χώρες με τα ίδια οικονομικά προβλήματα και τεράστια ποσοστά ανεργίας όπως Ελλαδα, Ισπανία, Πορτογαλία, Ιρλανδία, Ιταλία και Κύπρος να είναι έτοιμες να υιοθετήσουν μία δικιά τους νομισματική ένωση η οποία θα αντιπροσωπεύει ρεαλιστικά τις οικονομίες τους. Άρα, αυτομάτως θα ανακτήσουν την ανταγωνιστικότητα τους, κάνοντας τις εξαγωγές τους πολύ φθηνότερες.

Με το να υιοθετήσεις Floating rate γίνεσαι πιο ευέλικτος. Μπορείς να υποτιμήσεις και να υπερτιμήσεις το νομισμά σου ανάλογα με την κατάσταση που αντιμετωπίζεις.

Έχεις τη δυνατότητα να μειώσεις τον εταιρικό φόρο προσελκύοντας επενδύσεις μη επιτρέποντας τις ανταγωνιστικές χώρες (Τουρκία να έχουν ραγδαία ανάπτυξη).

Μπορείς να γίνεις ανταγωνιστικός με μειωμένες τιμές εκμεταλευόμενος τους οικονομικούς κολώνες: Τουρισμος, Ενέργεια, Αγροτική παραγωγή( Πρωτογενή και Δευτερογενή τομέα) και βέβαια και το Real Estate ιδρύοντας νόμους και μειώνοντας την γραφειοκρατία με σκοπό να προσελκύσεις ξένους επενδυτές. Ένα παράδειγμα, είναι οι Ρώσοι που πραγματικά θέλουν να αγοράσουν σπίτια και γη αλλά λόγω των νόμων και της γραφειοκρατίας ακυρώνονται όλες οι πράξεις.

3) Άμεση συνεργασία με αναπτυσσόμενες χώρες: Ρωσία, Κίνα, Ινδία, Ιαπωνία, σταματώντας κάθε συνεργασία με τη Γερμανία.

Με το να είσαι έτοιμος να υιλοποιήσεις αυτό το πλάνο, έχεις τη δυνατότητα να               διαπραγματευτείς. Δείχνεις στην Γερμανία πως έχεις plan b. Δείχνεις στη Γερμανία πως εάν βγεις εκτός ευρώ δημιουργώντας μία νομισματική ένωση με τις νότιες χώρες της Ευρώπης ότι θα χάσει τα κέρδη της. Θα σταματήσει να κερδοσκοπεί εις βάρος μας. Μην ξεχνάμε πως τα 2/3 του χρέου μας το έχουμε δανειστεί απο Γερμανικές τράπεζες. Φανταστείτε, να χρεωκοπήσουμε , πως θα καταρρεύσει το γερμανικό τραπεζικό σύστημα λόγω του φαινομένου contagion.

Πρέπει να ακολουθήσουμε τον ίδιο δρόμο που ακολουθεί και η Γερμανία. Του «Εκφοβισμού». Και είναι πολύ σημαντικό οι νότιες χώρες να ακολουθήσουν το ίδιο πλάνο. Άλλο, είναι να βγεις εκτός ευρώ και να είσαι μόνος σου και άλλο είναι να είσαι ένα group χωρών.

Δημήτρης Κραβαρίτης

 Οικονομολόγος

                                                                Msc in Finance at Oxford Brookes University

 
__________________

(*) Ο Δημήτρης Κραβαρίτης γεννήθηκε στον Ορχομενό Βοιωτίας τον Αύγουστο 1985. Μετακόμισε στην Αθήνα το 2004 για να σπουδάσει στο Ανώτατο Τεχνολογικό Ίδρυμα Πειραιά στη σχολή Διοίκησης και οικονομίας στο τμήμα Λογιστικής.  Μέτα την αποφοίτηση του εκπλήρωσε τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις και μετά ταξίδεψε στην Αγγλία και συγκεκριμένα στην πόλη της Οξφόρδης για μεταπτυχιακές σπουδές με αντικείμενο το χώρο του Finance και Enterprise. Σαν μέλος του Oxford Union  έχει συμμετάσχει σε πολλά οικονομικοπολιτικά forums με επίκεντρο την οικονομική κρίση στην Ευρωπαϊκή Ένωση με επίκεντρο την Ελλάδα  Έχει εργαστεί στην Εθνική τράπεζα, σε multinational companies με έδρα την Εύβοια και τώρα εργάζεται στην εταιρία Sun World Solar Energy με έδρα την Κίνα ως non - executive director ,Financial analyst. Τους τελευταίους τρεις μηνες ζει στην Ελλάδα στην πόλη της Χαλκίδας.