ΟΙ ΘΕΡΜΟΠΥΛΕΣ ΑΝΗΚΟΥΝ ΣΤΗ ΛΟΚΡΙΔΑ

Καθώς οι Θερμοπύλες βρίσκονται στα σύνορα Φθιώτιδας και Λοκρίδας συχνά απασχολεί τους κατοίκους των δύο επαρχιών το αν τα ιστορικά Στενά είναι τόπος Λοκρικός ή Φθιωτικός. 

Οι αρχαίοι ιστορικοί συγγραφείς μας πληροφορούν ότι τα Στενά των Θερμοπυλών χώριζαν τη Μαλίδα (την μεταγενεστέρως ονομαζόμενη Τραχίνα)  από τη Λοκρίδα. Και ότι η πόλη «Αλπηνοί» ή «Αλπηνός»,  (που καταστράφηκε 54 χρόνια μετά την ιστορική μάχη του 480 από το μεγάλο σεισμό του 426 π.Χ.) ήταν χτισμένη πάνω στο ανατολικό - και στενότερο - σημείο της διάβασης των Στενών, (που λέγονταν και «Πύλες» και «Θερμά» και «Θερμοπύλες», εξαιτίας των θερμών πηγών της περιοχής). 

Συγκεκριμένα ο Ηρόδοτος, κάνοντας λόγο για το μονοπάτι που ο Υδάρνης και οι «αθάνατοί» του οδηγήθηκαν από τον Τραχίνιο Εφιάλτη στα νώτα εκείνων που υπερασπίζονταν τα Στενά (Ηροδότου Ιστορίαι, Βιβλίο Ζ΄, Πολύμνια, 216), γράφει: «Το μονοπάτι αυτό είναι ως εξής: αρχίζει από τον Ασωπό, το ποτάμι που ρέει μέσα στο στενό φαράγγι του βουνού, του οποίου το τό όνομα είναι το ίδιο με του μονοπατιού Ανόπαια, ακολουθεί την κορυφογραμμή του βουνού και καταλήγει στην Αλπηνό, την πρώτη πόλη της Λοκρίδας, που συναντά κανείς ερχόμενος από τη χώρα των Μαλιέων, κοντά στο βράχο, που είναι γνωστός ως Μελάμπυγος, και την κατοικία των Κερκώπων. Εκεί ακριβώς είναι και το στενότερο σημείο του περάσματος.»

Ο Θουκιδίδης, αναφερόμενος στη σύγκρουση του Περδίκα κατά του Σιτάλκη (2, 101), εμμέσως θέτει τις Θερμοπύλες με τη πλευρά της Λοκρίδας και όχι της Θεσσαλίας, στην οποία τότε συμπεριλαμβανόταν και η Φθιώτιδα, γράφοντας τα εξής: «Καθημένου δ' αυτού περί τους χώρους τούτους οι πρός νότον οικούντες Θεσσαλοί και Μάγνητες και οι άλλοι υπήκοοι Θεσσαλών και οι μέχρι Θερμοπυλών Έλληνες εφοβήθησαν μη και επί σφάς ο  στρατός χωρήση, και εν παρασκευή ήσαν».

Ο Στράβων (βιβλίο θ΄, 4.12-13)  γράφει: «(του όρους) τούτου δη το μεν προς Θερμοπύλας νενευκός μέρος Οίτη καλείται σταδίων διακοσίων το μήκος, τραχύ και υψηλόν, υψηλότατον δε κατά τας Θερμοπύλας· κορυφούται γαρ ενταύθα και τελευτά προς οξείς και αποτόμους μέχρι της θαλάττης κρημνούς, ολίγην δ’ απολείπει πάροδον τοις από της παραλίας εμβάλλουσιν εις τους Λοκρούς εκ της Θετταλίας την μεν ουν πάροδον Πύλας καλούσι και στενά και Θερμοπύλας·  έστι γαρ και θερμά πλησίον ύδατα τιμώμενα ως Ηρακλέους ιερά».

Επομένως οι Θερμοπύλες ανήκαν στους Λοκρούς, οι οποίοι μάλιστα το 480 π.Χ., αμυνόμενοι του πατρίου εδάφους, πολέμησαν εκεί τους Πέρσες πανστρατιά, καθώς γράφει ο Ηρόδοτος (Πολύμνια 203) («προς τούτοισι επίκλητοι εγένοντο Λοκροί τε οι Οπουντιοι πανστρατιή») και προς τιμή των θυσιασθέντων η πρωτεύουσά τους Οπούς έστησε μνημείο από πέντε στήλες, καθώς γράφει ο Στράβων,  με την εξής επιγραφή στην πρώτη απ’ αυτές: «τούσδε ποθεί φθιμένους υπέρ Ελλάδος αντία Μήδων, μητρόπολις Λοκρών ευθυνόμων Οπόεις.”

Αυτά γιά χάρη της αμφισβητούμενης εσχάτως ιστορικής αλήθειας. 

                     Κώστας Β. Καραστάθης