2014: Το 7ο και τελευταίο έτος ύφεσης

Το δημόσιο χρέος και η ανεργία τα ανεπίλυτα προβλήματα της κρίσης

Το 2014 είναι μια χρονιά με ανάμικτες οικονομικές προβλέψεις για τη χώρα. Το οικονομικό επιτελείο προεξοφλεί έξοδο στις αγορές και τέλος για το μνημόνιο. Ευρωπαίοι αξιωματούχοι αφήνουν ανοικτό το ενδεχόμενο και ενός τρίτου μνημονίου για να καλυφθεί το δημοσιονομικό κενό. 

  

Στην οικονομία και μάλιστα υπό καθεστώς αβεβαιότητας οι προβλέψεις είναι παρακινδυνευμένες, ωστόσο φαίνεται πως η χώρα έχει ξεπεράσει τα χειρότερα και βρίσκεται προς το τέλος της ύφεσης. Τα οικονομικά στοιχεία αποτυπώνουν επιβράδυνση του ρυθμού ύφεσης. Δύσκολα θα επιτευχθεί ο στόχος της κυβέρνησης να είναι το 2014 έτος ανάκαμψης, αλλά ίσως με τη βοήθεια του τουρισμού να υπάρξει θετικό πρόσημο το 3ο ή το 4ο τρίμηνο του 2014. 
   

Η μείωση των εξαγωγών, η αδυναμία προσέλκυσης επενδύσεων και η συνεχιζόμενη κάμψη της κατανάλωσης εξαιτίας της μείωσης του διαθέσιμου εισοδήματος συντελούν στο να είναι έτος ύφεσης και το 2014, αλλά με σαφώς μικρότερο ρυθμό, επιτρέποντας σχετική αισιοδοξία ότι το 2015 θα είναι έτος οικονομικής μεγέθυνσης. Η δημιουργία των προϋποθέσεων αναθέρμανσης της οικονομίας επιβάλλει τη λήψη μέτρων που θα περιορίσουν την επιχειρηματική αβεβαιότητα, τη γραφειοκρατία και το κόστος της δημόσιας διοίκησης και παράλληλα θα ευνοήσουν την παραγωγικότητα της εργασίας και την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων.  Στο πεδίο των αναπτυξιακών μέτρων η κυβέρνηση υστερεί καθώς υπό την πίεση της Τρόικας έχει σχεδόν μονόπλευρη προσέγγιση οικονομικής πολιτικής με έμφαση στα δημοσιονομικά ζητήματα. 

Η μείωση των spread επιτρέπει στο οικονομικό επιτελείο να διακηρύσσει πως θα είναι σε θέση η χώρα να βγει στις αγορές μέσα στο 2014 για την κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών της. Είναι γεγονός πως δεδομένου ότι το χρηματοδοτικό κενό της χώρας για το 2014 είναι μικρό είναι εφικτό να καλυφθούν οι επιπλέον ανάγκες από τις αγορές. Ωστόσο, αυτή δεν είναι μια ασφαλής και συμφέρουσα λύση. Σίγουρα θα βοηθήσει πρόσκαιρα την κυβέρνηση διότι θα είναι η πρώτη φορά μετά από 4 χρόνια που η χώρα θα εκδώσει νέα ομόλογα δημιουργώντας θετικό κλίμα. Ωστόσο, η χώρα θα δανειστεί με επιτόκιο της τάξης του 4%-5% όταν αυτή τη στιγμή δανείζεται με 1% από την Τρόικα. Επιπλέον, με το δημόσιο χρέος να υπολογίζεται στο 170% του ΑΕΠ, είναι αμφίβολο το κατά πόσο θα είναι διατηρήσιμη η έξοδος της χώρας στις αγορές και μετά το 2015 που οι δημοσιονομικές ανάγκες θα είναι μεγαλύτερες. Το δημόσιο χρέος και ειδικά το κομμάτι που κατέχει ο δημόσιος τομέας (Ε.Ε. – Ε.Κ.Τ. – Δ.Ν.Τ.) αποτελεί ένα σοβαρό ανεπίλυτο πρόβλημα που δεν επιτρέπει πανηγυρισμούς. 
   

Το δημόσιο χρέος στο ύψος που βρίσκεται δεν είναι βιώσιμο. Η αναχρηματοδότηση του θα κρατά δέσμια την Ελλάδα πότε της Τρόικας και πότε των αγορών. Η χώρα πέτυχε την εξάλειψη των πρωτογενών ελλειμμάτων και περιόρισε σημαντικά το έλλειμμα στο ισοζύγιο των πληρωμών. Το χρέος όμως δεν επιτρέπει μακροχρόνιο εφησυχασμό. Η Ελλάδα θα πρέπει να επιδιώξει μέσα στο 2014 τη συνδρομή της Ε.Ε. ώστε να μειωθεί το δημόσιο χρέος και να περιοριστεί το κόστος της αναχρηματοδότησης του. 
   

Ο κεντρικός σχεδιασμός τόσο της κυβέρνησης όσο και της Τρόικας αναφορικά με το 2014 δεν έχει λάβει καμία ουσιαστική πρόνοια για το ζήτημα της ανεργίας. Η ανεργία και ειδικά η ανεργία των νέων, σε συνδυασμό με τη σημαντική αύξηση της φτώχειας, έχουν εξελιχθεί στο σοβαρότερο κοινωνικό πρόβλημα της χώρας. Η διατήρηση της σε πρωτόγνωρα υψηλό επίπεδο, για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα, αποτελεί σοβαρό κίνδυνο κοινωνικής συνοχής. Οι αντοχές της κοινωνίας έχουν τρωθεί και η κοινωνική σταθερότητα αποτελεί ζητούμενο για το 2014. 
   

Υπό τις παρούσες συνθήκες ακόμη και μια οριακή ανάκαμψη δεν φαίνεται ικανή να περιορίσει το ποσοστό της ανεργίας. Κατά συνέπεια, η δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης, σε συνδυασμό με την επίλυση του προβλήματος του υψηλού δημόσιου χρέους και η προώθηση πολιτικών αναθέρμανσης της οικονομίας, αποτελούν τις βασικές προκλήσεις της κυβέρνησης και της χώρας για το 2014.

Θανάσης Ζεκεντές

Οικονομολόγος MSc

πρ. Αντιδήμαρχος Αταλάντης